منظور از تسلط بر زبان انگلیسی چیست؟

همانطور که می‌دانید، نام این سایت، کتاب و روش آموزش زبانی که ما بر اساس آن جلو خواهیم رفت، Fluent Forever  یا تسلط دائمی است که از دو کلمه کلیدی تشکیل شده است. کلمه اول آن مربوط به توانایی و مهارت ما در زمینه کار با زبان مورد نظر است و کلمه دوم آن مربوط به حافظه و نحوه به خاطرسپاری اثربخش و طولانی‌مدت است.

در این درس، در مورد کلمه اول یعنی تسلط صحبت می‌کنیم و بحث در مورد کلمه دوم، یعنی دائمی را در درس دیگری (با عنوان “پنج اصل حفظ و به خاطرسپاری دائمی آموخته‌ها”) انجام می‌دهیم..

اما واقعاً تسلط بر یک زبان یعنی چه؟ وقتی می‌گویند کسی به چند زبان زنده دنیا تسلط دارد، دقیقاً منظورشان چیست؟ پاسخ شما به این سوال چیست؟ تصویر ذهنی شما از تسلط می‌تواند اینگونه باشد:

ذهنیت دوست شما در مورد تسلط می‌تواند متفاوت باشد:

شاید بد نباشد همین الان چند دقیقه وقت بگذارید و به نظر و انتظار خودتان از تسلط بر یک زبان فکر کنید. اگر آن را بنویسید مفیدتر خواهد بود و تصویر ذهنی شفاف‌تری از مسیری که قرار است با هم طی کنیم، خواهید داشت.

• اگر بتوانید در بحث‌های اجتماعی و سیاسی، با یک گروه چند نفره انگلیسی زبان شرکت کنید، خود را مسلط می‌دانید؟
• اگر بتوانید از خواندن اشعار یک شاعر بزرگ لذت ببرید چه؟
• شاید هم با نشستن در کلاس مدیریت در یک دانشگاه و فهمیدن درس استاد، فکر می‌کنید که بر آن زبان تسلط دارید.

احتمالاً هر کسی جواب متفاوتی به این سوال خواهد داد. در واقع هرکسی در ذهن خود، تعریف متفاوتی از تسلط بر یک زبان دارد. پس شاید بهتر باشد که هر کدام از ما که قصد داریم زبان جدیدی را یاد بگیریم، از همین ابتدا، تعریف ویژه خود را از تسلط داشته باشیم؛ نه مفهوم مبهم و تعریف نشده‌ای که در انواع دوره‌ها، کلاس‌ها و سایت‌ها آن را به ما وعده می‌دهند.

رسیدن به هر درجه از تسلط، با هر تعریفی که برای خود داشته باشید، به تلاش مستمر و زیادی نیاز دارد. احتمالاً شما هم مثل بسیاری دیگر، احساس کرده باشید که هرچه در مسیر آموختن اصول و قواعد یک زبان پیش می‌روید، به جای مشخصی نمی‌رسید. منظور ما از جای مشخص، جایی است که در آنجا، از توانایی خود در زمینه کار با آن زبان احساس رضایت داشته باشیم.

بزرگترین مانع بر سر راه تسلط بر زبان: فراموشی

تازه وقتی هم که بخشی از این مسیر را طی می‌کنیم، ممکن است متوجه شویم که بخش زیادی قواعدی را که یاد گرفته بودیم، فراموش کرده‌ایم. به علاوه، هنوز صدها و هزاران لغت دیگر باقی مانده که باید بیاموزیم و به خاطر سپاری آنها هم، به اندازه همان قواعد آن زبان دشوار است.

فراموشی بزرگترین مشکل و مانع بر سر راه یادگیری زبان است. در حالت ایده‌آل، بهترین روش آموزش زبان وقتی است که اصلاً فرصت فراموش کردن نداشته باشیم. یعنی در محیط و فضایی باشیم که هر روز و هر لحظه مجبور باشیم از قواعد و کلماتی که یادگرفته‌ایم، استفاده کنیم. اگر دوستان خارجی داریم یا در یک کشور خارجی هستیم، فرصت این را داریم که چنین شرایطی را فراهم کنیم.

اما در زندگی روزمه در بیشتر اوقات، درگیر کار و گرفتار کارهای روزانه هستیم و چنین فرصت و امکانی نداریم. نمی‌توانیم برای یادگیری یک زبان، روال و برنامه عادی زندگی را خیلی عوض کنیم. بنابراین به یک راه عملی‌ نیاز داریم تا بتوانیم یک زبان را یاد بگیریم و دیگر آن را فراموش نکنیم.

در این سایت، هم در مورد این صحبت می کنیم که چه چیزی را به خاطر بسپاریم؛ هم در مورد اینکه چگونه مطالب را به خاطر بسپاریم و فراموش نکنیم. در این شرایط که می‌دانیم چه بخوانیم و چگونه بخوانیم، بازی اصلی آموزش زبان آغاز می‌شود.

در ادامه تا حد امکان سعی می‌کنیم کتاب‌ها و منابع یادگیری زبان را رها کنیم و از منابع واقعی یعنی کتاب‌هایی که خود انگلیسی زبان‌ها می ‌خوانند، فیلم‌ها و سریال‌هایی که می‌بینند یا از طریق مکالمه با افراد خارجی و راهکارهای بسیار دیگر استفاده کنیم. تسلط واقعی بر زبان در این مرحله اتفاق می‌افتد. بسیار بعید است که بتوانیم در کلاس و به کمک منابع یادگیری زبان به تسلط واقعی دست پیدا کنیم.

نقشه راه تسلط بر زبان، در یک نگاه

در ابتدا، روی توانایی و مهارت‌های مربوط به تلفظ (پرورش گوش و کسب توانایی شنیدن صداهای جدید و تلفظ صداهای نا آشنا) تمرکز می‌کنیم.

بعد 625 کلمه پرکاربرد انگلیسی را یاد می گیریم که حدود سه چهارم کل گفتار و نوشتار هر زبانی را شامل می‌شود. یعنی اگر این کلمات را بلد باشیم، هر کتابی که ورق بزیم یا هر فیلمی که ببینیم، حدود سه چهارم کلمات آن را بلد خواهیم بود.

بعد نوبت به یادگیری جمله یعنی گرامر و لغات جدید بیشتر، -به کمک آن 625 کلمه پرکاربرد که بلد هستیم- می‌رسد. در این مرحله جملات و گرامر را به روشی یاد می‌گیریم که بتوانیم بدون ترجمه کردن در ذهن، معنای جملات را درک کنیم و آنچه در ذهن داریم را در قالب کلمات بیان کنیم و بر زبان بیاوریم.

مهارت‌های چهارگانه زبان

در مرحله آخر به صورت مستقل در مورد بهبود مهارتهای خواندن، نوشتن، گوش دادن و مکالمه در کمترین زمان و بیشترین اثربخشی صحبت خواهیم کرد. در ابتدای مسیر یادگیری زبان، تمرکز ما بیشتر روی مهارتهای آسان‌تر و منفعل یعنی خواندن و شنیدن است اما در آخر مسیر بسته به ترچیح هر فرد روی مهارتهای مکالمه و نوشتن تمرکز می‌کنیم و روش‌ها و ابزارهای ویژه‌ای برای این کار بهره می‌گیریم.

کمبود وقت: زمان‌های مرده

یکی از اهداف اصلی ما این است که از زمان های به اصطلاح مرده (در تاکسی و صف، زمان های انتظار و غیره) استفاده کنیم. پیش فرض ما این است که کسی که یک زبان جدید یاد می‌گیرد، احتمالاً مشغله‌های زیاد دیگری هم دارد و با کمبود وقت روبروست.

کلمات و قواعد سخت: تکنیک‌های تداعی یا نمانیک

همچنین در مواردی که با فهم یا به‌خاطرسپاری یک کلمه، جمله خاص یا قاعده مشکل داریم، از تداعی، یادمان یا mnemonic(نمانیک)ها هم استفاده می‌کنیم. به کمک این تکنیک‌ها، می‌توانیم به راحتی مطالب دشواری را که به سختی می‌توان با روشهای معمولی حفظ کرد به کمک طنز، کدبندی و … به خاطر می‌سپاریم. به عنوان مثال، اگر با چهار جهت انگلیسی اصلی مشکل داریم، می‌توانیم تصویر و عبارت زیر -یا یک جمله فارسی- را به خاطر بسپاریم.

چرا و چگونه؟

در این سایت و روش، هم در مورد ابزارهای موثر و نحوه کار با آنها صحبت می‌کنیم و هم می‌خواهیم بدانیم که چرا این ابزارها و روشها مفید هستند. یادگیری یک زبان جدید، می‌تواند یکی از تجربه های لذت‌بخش روزانه زندگی ما باشد. در این سفر، با ذهن خود طرف هستیم، چون می‌خواهیم آن را تغییر دهیم.

اگر قرار است که ماه‌ها و سال‌هایی از عمر خود را صرف یادگیری زبان‌های جدید بکنیم، بهتر است به اثربخشی روش انجام اینکار باور داشته باشیم و آن روش را به بهترین شکل انجام بدهیم. اگر این بازی یادگیری زبان را یاد بگیریم، در نهایت موفق خواهیم شد.

هدف ما این است که کوتاه ترین مسیر را -که الزاماً مسیر کوتاهی نیست- برای رسیدن به هدفی که برای خود تعریف می‌کنید، نشان دهیم.

شاید داستان موسس این روش و نویسنده این کتاب، یعنی گابریل واینر، خواننده جوان اپرا، برایتان جالب باشد و بخواهید از زبان خود او بشنوید که چه مسیری را در ده سال گذشته طی کرده. مسیری که در سالهای اول با ناکامی همراه بود اما او در چندسال آخر توانست تقریباً به ده زبان مسلط شود و به قول خودش، به آن زبان‌ها فکر کند و آنچه که در ذهن دارد را بر زبان بیاورد.

تسلط بر زبان چقدر زمان می‌برد؟

حال که در مورد کلمه تسلط که در اسم کتاب و این روش و سایت آورده شده و آن را زیاد می شنویم، صحبت کردیم، لازم است به موضوع زمان لازم تسلط پیدا کردن بپردازیم. سوال مهمی که برای هرکسی ممکن است پیش بیاید این است که چقدر طول می‌کشد تا به یک زبان جدید مثل انگلیسی مسلط شویم؟ در درس بعدی، درباره این سوال و پاسخ آن صحبت می‌کنیم.