نقشه راه علمی یادگیری واقعی زبان از ۰ تا ۱۰۰ به صورت گام به گام

اگر بخواهیم این موضوعات را به صورت دقیق و علمی توضیح دهیم کلمات پیچیده و خشک زیادی را باید استفاده کنیم از جمله

accuracy, fluency, big-c culture, function of language, pushed output, language production, spoken and written forms, summative assessments, competency and performance, ILR scale, CEFR, …

صادقانه بگویم در طول این سالها سر خیلی‌ها را با این صحبتها درد آوردام و حتی شاید گیج‌ترشان کرده ام. خودم هم از ناتوانی در انتقال کامل این مفاهیم سرخورده شده‌ام.برای همین خیلی تلاش کردیم یک جوری توضیح این راهکارها را ساده تر کنیم.

برای اینکار، به جای توضیح، از یک تشبیه یا استعاره بصری استفاده میکنیم که در یک سال اخیر به تدریج آن را توسعه‌ داد‌ه ایم. امیدوارم خیلی ساده یا حتی بی‌ربط یا حتی مسخره به نظر نیاید و بتوانم چیزی که مدنظرم هست یعنی نقشه راه زبان را به زبان ساده بیان کنم.

ما نقشه راه گام به گام تسلط بر زبان را به کمک بدن انسان تشبیه می‌کنیم؛ البته با حفظ دقت علمی (در حد سواد اندکمان).

بنابراین در ادامه، نقشه راه یادگیری زبان را در هفت گام توضیح خواهم داد:

گام اول: صورتک (صداها و کلمات پایه)

ما گام اول را با چنین صورتکی نشان میدهیم که شامل چهار بخش است: اجزا ظاهری یعنی ۱) دهان ۲) گوش ۳) چشم و داخل آن یعنی ۴) مغز این چهار بخش، نماد چهار کاری هستند که در گام اول در ارتباط با صداها و کلمات انگلیسی انجام می‌دهیم.  برای دانستن جزئیات این مرحله، ویدئوی ۳ دقیقه‌ای زیر را نگاه کنید:

این دو بخش صداها و کلمات را می‌توانیم به صورت جداگانه به این صورت لیست کنیم:

۱ – تسلط بر صداهای زبان انگلیسی شامل  تلفظ صداها (دهان)    شنیدن صداها (گوش)   املای صداها (چشم)

۲- فهمیدن و به خاطر سپردن کلمات پایه در حافظه (مغز) که شامل تلفظ درست کلمات(دهان)، شنیدن دقیق کلمات (گوش)، املای درست کلمات (چشم) و معنی آنها میشود و به خاطر سپاری‌ در حافظه بلندمدت (مغز)

صورتک ناقص

اگه بخش صداهارو دور بزنیم و مستقیم بریم سراغ حفظ کردن معنی کلمات با روش سنتی، یه کله کج و معوج خواهیم داشت.

یعنی تعدادی کلمه را حفظ خواهیم کرد اما با روش اشتباه و با تلفظ بد یا مشکل در شنیدن برخی کلمات سخت و شبیه به هم.

و به همین ترتیب تا ثریا رود دیوار کج. یعنی تمام هزاران کلمه بعدی رو به روش اشتباهی یاد خواهیم گرفت. به همین دلیل، در عمل نمی‌توانیم از اینها استفاده کنیم.

تبدیل صورتک به سر آدم:

با یاد گرفتن این دو بخش اصلی (صداها و کلمات پایه)، صورتک ما کامل می‌شود.

این می شود ترم یا مرحله اول 

حالا یک قدم دیگر جلو میرویم، یعنی گام دوم. قرار است صورتک ساده ما کاملتر شود؛ یعنی تبدیل شود به سر آدم. چگونه؟

پس از صدا و کلمه در گام اول، نوبت به جمله می رسد. یعنی گرامر، کلمات لازم و قواعد جمله سازی.

اگر تا به اینجا کلماتی مثل sing و man را یاد گرفته باشیم حالا در مرحله دوم باید به جمله‌ای مانند the man sings a song برسیم.

پس باید پرکاربردترین کلمات و قواعد گرامر لازم برای ساختن ساده‌ترین جملات را یاد بگیریم.

البته گام به گام و پله پله. از کلمات و قواعد گرامر ساده شروع می کنیم و پیش می رویم.

گام دوم: سر (جمله) در ۶ مرحله

چرا می گوییم سر؟ چون در اصل داریم اینها رو یاد میگیریم و وارد حافظه مان می کنیم.

در ابتدا مانند نوزادی هستیم که تازه دارد ساده ترین جملات را میفهمد و بعد سراغ جملات سخت تر میرود؛ یعنی این سر قرار است بزرگتر شود.
در نهایت میرسیم به سخت ترین جملات، یعنی سر یک آدم بالغ.

ما این مسیر را به شش گام تقسیم کرده ایم:

• دو گام مبتدی (نوزاد و کودک)
• دو گام متوسط (نوجوان و جوان)
• دو گام پیشرفته (بزرگسال و میانسال)

این شش ترم معادل شش ترم استاندارد جهانی سطح بندی زبان یا CEFR هستند.

گام اول یک ترم بود. اما این گام دوم در اصل ۶ ترم است: دو ترم مقدماتی، دو ترم متوسط و دو ترم پیشرفته.

کدام کلمه یا گرامر را یاد می گیریم و چه زمانی ؟

شاید برایتان سوال پیش بیاید که در این شش ترم چه قواعد گرامری و کدام کلمات را و به چه شیوه‌ای یاد می گیریم؟

این سوال هیچوقت جواب دقیقی نداشته است اما خوشبختانه اخیراً یک تیم از دانشگاه کمبریج (که در این زمینه رتبه ۱ دنیا هستند) بعد از حدود پانزده سال تلاش، جواب این سوال را پیدا کردند و به طور کامل آن را منتشر کردند.

شاید در اینجا بد نباشد اندکی از فلوئنت تعریف کنیم 😉

در صحبتهایی که با این تیم دانشگاه کمبریج داشته ایم، به گفته خودشان، ما (فلوئنت) اولین (و تا الان تنها) تیمی از ایران بوده ایم که با آنها تماس گرفته و نتیجه این تحقیقات را از آنها گرفته ایم.
به دلیل اولین بودن، پلن های پولی ای که داشتند را برای ما رایگان کردند.

اجازه دهید سه مثال واقعی ملموس در این رابطه بزنیم:

در ترم ۱- برای مثال، در سطح یک چنین مواردی را باید بفهمیم:

• – یادگیری کلمات پرکاربردی مانند clothes و as و but و …و یادگیری آن در قالب جمله 
• – قواعد گرامری مانند ترکیب دو صفت با and یا نحوه استفاده از قید زمان soon 

به کمک درسهایی که شامل تعریف این کلمات، نمونه جمله و فایل صوتی تلفظ هستند، پرکاربردترین کلمات و قواعد گرامری را ترم ۲ یاد می‌گیریم.

بعد از فهمیدن چنین مواردی، به کمک فلش کارتهای ویژه باید اینها را وارد حافظه بلند مدت کنیم.

در ترم ۳- یا در سطح سوم باید چنین کلمات و قواعد گرامری را یاد بگیریم:

• – معنی سوم کلمه like
• – معنی cattle
• – یادگیری صفات ترکیبی مانند good-looking

در ترم ۶- چند مثال هم برای سطح ۷ بزنیم:

• – کلمه albeit
• – معنی ششم کلمه only که میشه to say that more than one thing is true
• – ترکیب پیشرفته صفاتی مانند A timid, shy, self-conscious, over-sensitive and vulnerable person 

تمام کارهایی که تا اینجا انجام داده ایم، مربوط به سر است یعنی فهمیدن و ذخیره کردن اطلاعات در حافظه. آن هم در ۷ مرحله.

سر نوزاد تا سر بزرگسال

خلاصه به این ترتیب، صورتک ما (مرحله اول)، شش مرحله رشد دیگر را از سر یک نوزاد تا سر یک فرد میانسال طی می‌کند.

سر بدون بدن؟ اما هنوز توانایی استفاده از اینها را نداریم. به قول یکی از دوستان: “من کلمه و گرامر زیاد بلدم اما نمی‌تونم ازش استفاده کنم. مثلاً نمی‌تونم جمله‌سازی کنم یا حرف بزنم”

گام سوم: بدن

ا‌ین توانستن و استفاده را من به بدن تشبیه می‌کنم: دو پا  یعنی خواندن، شنیدن دو دست یعنی مکالمه و نوشتن

میان‌تنه هم می‌شود موضوع فرهنگ و ریزه کاریی های فرهنگی و اجتماعی آن زبان (که فراتر از بحث الان ما است).

خلاصه برای اینکه این سر (دانستن)، دست و پا دربیاورد و بتواند از دانسته‌هایش استفاده کند لازم است تمرین‌های ویژه‌ای را انجام دهد.

مانند intensive reading برای تقویت مهارت خواندن (پای راست) یا تمرین رونوشت برای تقویت مهارت شنیدن (پای چپ) یا تمرین رول پلی دو سه نفره برای تقویت مکالمه (دست چپ).

این تمرین‌ها را در هر کدوم از آن شش ترمی که در بالا توضیح دادیم، باید انجام دهید.

این سرها فقط یک سری اطلاعات در حافظه داشتند و نمی توانستند از آنها استفاده کنند.

اما این نوجوان، میتواند داستان های هری پاتر را بخواند یا کارتون ببیند.
این جوان، میتواند سریال فرندز را ببیند یا رمان جز از کل را بخواند.
این مرد کت شلواری هم میتواند به نویسنده مورد علاقه اش ایمیل بزند یا با یک آمریکایی چت تصویری داشته باشد.

خلاصه از چیزی که بلد هستند، میتوانند به خوبی استفاده کنند.

در دو نوشته بعد، در مورد دو مانع اصلی یادگیری زبان صحبت خواهیم کرد.

– موانع روانی و ذهنی و رفتاری

– و موانع مربوط به پشتیبانی و کوچینگ و داشتن ارتباط با دیگران برای تقویت زبان