از ترجمه فارسی تا معنای واقعی کلمات زبان انگلیسی

در ظاهر، کلمه، مفهوم ساده‌ای دارد. چیزی را می‌بینیم، روی آن اسم می‌گذاریم: سگ، روستا، موبایل و اینگونه کلمه‌ای متولد می‌شود. اما این همه داستان نیست. به قول مولانا:

تو مبین ز افسون عیسى، حرف و صوت
آن ببین کز وى گریزان گشت موت

در این درس، می‌خواهیم به لایه زیرین کلمات برویم: می‌خواهیم بدانیم وقتی یک آمریکایی می‌گوید عیسی یا fall، دقیقاً چه در ذهن دارد.

هدف اصلی و نهایی ما در مورد کلمات این است که بدون فکر کردن به ترجمه کلمات، تصویر و مفهومی که در ذهن داریم را در قالب کلمه مناسب، بر زبان بیاوریم یا هنگام خواندن و شنیدن یک کلمه، معنای واقعی آن را بلافاصله درک کنیم.

در این درس، از زاویه‌ای دیگر در مورد ظاهر و باطن کلمات و مفاهیم صحبت می‌کنیم و به موضوع وابستگی کلمه به محیط و فرهنگ و همچنین تفاوت کلمات در زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف می‌پردازیم.

نان انگلیسی، سگ روسی

ما به زبان مادری خود به صورت روان صحبت می‌کنیم: می‌توانیم به صورت خودکار و بدون تلاش آگاهانه، کلمات مناسب را کنار هم بچینیم و آنچه در ذهن داریم را در ظرف کلمات بریزیم و جمله بسازیم.

وقتی به کلمه سگ فکر می‌کنیم و می‌خواهیم در مورد آن صحبت کنیم، دسترسی داریم به ده‌ها کلمه دیگر که می‌توانیم برای گفتن چیزی که قرار است بگوییم، از آنها استفاده کنیم:

سگی که پارس می‌کند، سگی که در فلان روستا دیدیم، سگی که هار شده بود، سگی که به آن غذا دادیم، سگی که علی را گاز گرفت و موارد بسیار دیگر.

اما وقتی کلمه سگ را به انگلیسی (dog ) یا روسی (sobakas ) ترجمه می‌‎کنیم، تمام این داستان‌ها و دانسته‌های مرتبط به آن، پشت سر کلمه ترجمه شده جا می‌ماند.

از طرفی دیگر، در آن زبان و فرهنگ هم این کلمات مرتبط هستند به داستان‌هایی که احتمالاً کمی با داستان‌های زبان مادری ما متفاوت هستند:

• اگر سگ را به انگلیسی ترجمه کنیم، به dog می‌رسیم که بهترین دوست انسان و یک حیوان خانگی است. با صدها داستان متفاوت.
• اگر سگ را به روسی ترجمه کنیم، به sobakas می‌رسیم که (از نظر روسی‌ها) حیوانی ترسناک است.

اگر عبارات زیر را در گوگل مربوط به کشورهای مختلف سرچ کنیم، عکسهایی مشابه عکسهای زیر خواهیم دید:

dog – سگ آمریکایی

Собака – سگ روسی

 سگ ایرانی

در مورد نان هم همینطور است. اگر کلمه نان و bread ( معادل انگلیسی نان) در سرویس جستجوی عکس گوگل وارد کنیم، به عکسهای متفاوتی می‌رسیم:

نتایج جستجوی نان در گوگل

نتایج جستجوی bread در گوگل

حفظ کردن ترجمه کلمات انگلیسی

بنابراین وقتی یک کلمه انگلیسی را فقط با ترجمه آن حفظ می‌کنیم، نمی‌توانیم بگوییم آن کلمه را بلد هستیم. چون نمی‌دانیم آن کلمه برای یک فرد انگلیسی چه بار معنایی دارد و چه تجربه و داستانهایی را تداعی می‌کند.

اما اگر هنگام یادگیری یک کلمه جدید از یک زبان جدید، آن را با ترجمه کردن، از تمام داستان‌های مرتبط با آن جدا نکنیم؛ بلکه آن را به روشی یاد بگیریم که معنای واقعی آن را در آن زبان متوجه شویم، تلفظ درست آن را بشنویم، یاد بگیریم که آن را به درستی تلفظ کنیم، عکس‌های مرتبط به آن را ببینیم و … در این صورت می‌توانیم ادعا کنیم که آن کلمه را فهمیده‌ایم.

یک زبان جدید قرار است تا حدی توسعه فهم ما و ادامه یادگیری مفاهیم و معانی جدید (در قالب کلمات جدید) باشد، نه صرفاً ترجمه همان مفاهیم و معانی آشنای زبان مادری.

اگر ذهن خود را انباشته کنیم از کلمات ترجمه شده و آنها را به عین معانی و داستا‌ن‌های مربوط به زبان مادری خود بیامیزیم، نمی‌توانیم با آدمهای بومی آن زبان، با کتاب‌ها و فیلم‌ها و فرهنگ آنها ارتباطی عمیق برقرار کنیم و آنها را به خوبی بفهمیم.